ÖSÜŞ WE ÖNÜMLERINI MA MAGNABEND TARYHY
Pikiriň döreýşi:
1974-nji ýylda elektroniki taslamalar üçin gutular ýasamalydym.Munuň üçin bir-birine gysylan we bir gapdalynda saklanýan burç demir böleklerinden özümi gaty çig kagyz bukjasyna öwürdim.Gepiň gysgasy, ulanmak gaty düşnüksiz we köp taraply däl.Tizara bir zady gowulaşdyrmagyň wagty geldi diýip karar berdim.
Şeýdip, “dogry” bukjany nädip ýasamalydygy hakda pikirlenip başladym.Meni aladalandyrýan bir zat, gysgyç gurluşy maşynyň düýbüne ýa-da arkasyna daňylmalydy we bu meniň etmek isleýän käbir zatlarymyň ýoluna düşerdi.Şeýdip, imandan bökdüm we aýtdym ... Bolýar, gysýan gurluşy esas bilen baglanyşdyrmaň, bu işi nädip edip bilerin?
Şol baglanyşygy kesmegiň bir usuly barmydy?
Bir zada bir zat dakman saklap bilersiňizmi?
Bu soramak gülkünç sorag ýalydy, ýöne soragy şeýle düzenimden soň, mümkin bir jogap tapdym: -
Zatlara fiziki baglanyşyksyz täsir edip bilersiňiz ... SÖELGI arkaly!
Elektrik meýdanlary *, agyrlyk meýdanlary * we magnit meýdanlary hakda bilýärdim.Itöne bu mümkin bolarmy?Aslynda işlärmi?
(* Bir gapdala, häzirki zaman ylmynyň "uzakdaky güýç" hakykatda nähili işleýändigini doly düşündirmek gyzykly).
Ondan soň bolup geçen zatlar henizem ýatda saklanýar.
Öý ussahanamda boldum, ýary gije we ýatmaly wagtymdy, ýöne bu täze pikiri synap görmek synanyşygyna garşy durup bilmedim.
Tizara at magnitini we ýalpyldawuk bürünç bölek tapdym.Magnit bilen onuň “saklaýjysynyň” arasynda ýalpyldawuk bürünç goýdum we barmagy bilen bürünç egdim!
Ekaewrika!Işledi.Bürünç bary-ýogy 0.09mm galyňlykda, ýöne ýörelge döredildi!
(Çep tarapdaky surat, asyl synagyň täzeden gurulmagy, ýöne şol bir bölekleri ulanýar).
Men tolgunýardym, sebäbi ilkibaşdan pikiriň amaly usulda işlenip bilinjekdigini, shemetal gurluşyň täze düşünjesini görkezjekdigine düşündim.
Ertesi gün işdeş kärdeşim Toni Grainger hakda pikirlerimi aýtdym.Ol hem birneme tolgundy we meniň üçin elektromagnit üçin mümkin dizaýny çyzdy.Şeýle hem, elektromagnitden haýsy güýçlere ýetip boljakdygy barada käbir hasaplamalar etdi.Toni meniň tanaýan iň akylly adamymdy, şonuň üçin kärdeşim bolmagy we uly tejribe toplamagy maňa örän bagtlydy.
Ilkibaşda bu pikiriň diňe inçe ölçeg ölçegleri üçin işleýän ýalydy, ýöne meni dowam etdirmäge höweslendirerdi.
Irki ösüş:
Soňky birnäçe günüň içinde polat böleklerini, mis simleri we düzediji enjamlary aldym we ilkinji elektro-magnit bukjamy gurdum!Men henizem ussahanamda bar:
Bu enjamyň elektro-magnit bölegi hakyky asyl nusgasydyr.
(Bu ýerde görkezilen öňdäki polýus we egilme şöhlesi soňra üýtgedildi).
Bu enjam gaty çig bolsa-da işledi!
Asyl ekaewrika pursatymda göz öňünde tutulşy ýaly, hakykatdanam gysgyç çyzgysy enjamyň düýbüne, arkasyna ýa-da başga bir ýere dakylmaly däldi.Şeýlelik bilen, enjam doly açyk we açykdy.
Theöne açyk tarap, diňe egilmek şöhlesiniň ilikleri hem birneme adaty bolmadyk ýagdaýynda doly durmuşa geçirilip bilner.
Öňümizdäki aýlarda “käse çeňňek” diýip atlandyrýan ýarym çeňňegiň üstünde işledim, has gowy öndürijilik maşynyny gurdum (Mark II), Awstraliýanyň patent edarasynda wagtlaýyn patent spesifikasiýasyny berdim we men hem peýda boldum ABC teleýaýlymy "Oýlap tapyjylar".Meniň oýlap tapyşym, şol hepde ýeňiji hökmünde saýlandy we soňra şol ýyl (1975) finalçylaryň biri hökmünde saýlandy.
Çep tarapda “Oýlap tapyjylaryň” finalynda çykyşdan soň Sidneýde görkezilişi ýaly Mark II egri.
Aşakda görkezilişi ýaly 'käse çeňňegiň' has ösen görnüşini ulandy:
1975-nji ýylda Goffartda oýlap tapyjylar birleşiginiň ýygnagynda Geoff Fenton bilen tanyşdym (1975-nji ýylyň 3-nji awgusty).Geoff "Magnabend" oýlap tapyşy bilen içgin gyzyklandy we has ýakyndan synlamak üçin ýygnakdan soň meniň ýerime gaýdyp geldi.Bu Geoff bilen dowamly dostlugyň we soň bolsa işewür hyzmatdaşlygyň başlangyjy bolmalydy.
Geoff in Engineeringenerligi gutardy we özi gaty akylly oýlap tapyjydy.Enjamyň doly açyk potensialyny durmuşa geçirmäge mümkinçilik berýän çeňňek dizaýnynyň möhümdigini aňsatlyk bilen gördi.
“Kubok çeňňegim” işledi, ýöne 90 gradusdan ýokary şöhle burçlary üçin çynlakaý kynçylyklar bardy.
Geoff merkezsiz halkalar bilen gyzyklandy.Çeňňegiň bu synpy, çeňňegiň mehanizminiň daşynda bolup bilýän wirtual nokadyň töwereginde pivot bilen üpjün edip biler.
Bir gün (1976-njy ýylyň 1-nji fewraly) Geoff üýtgeşik we täzelikçi çeňňegiň çyzgysy bilen çykdy.Men haýran galdym!Munuň ýaly uzakdan hiç zady görmändim!
(Çep tarapdaky surata serediň).
Munuň 4 setirli baglanyşyklary öz içine alýan üýtgedilen pantografiýa mehanizmidigini öwrendim.Aslynda bu çeňňegiň dogry görnüşini ýasamadyk, ýöne birnäçe aýdan Geoff özümiziň gowulaşan wersiýamyzy tapdy.
Kämilleşdirilen wersiýanyň kesiş bölümi aşakda görkezilýär:
Bu çeňňegiň “gollary” esasy çeňňek agzalaryna paralel saklanýar.Bulary aşakdaky suratlardan görmek bolýar.Kranklar diňe umumy ýüküň ujypsyzja bölegini almaly.
Bu mehanizmiň simulýasiýasy aşakdaky wideoýazgyda görkezilýär.(Bu simulýasiýa üçin Dennis Aspo-a sag bolsun aýdýaryn).
https://youtu.be/wKxGH8nq-tM
Bu gysgyç mehanizmi gaty gowy işlese-de, hiç haçan hakyky Magnabend enjamyna gurulmady..Etmezçilikleri, egilme şöhlesiniň doly 180 gradus aýlanmagyny üpjün etmeýänligi we içindäki bölekleriň köpdügine meňzeýärdi (bölekleriň köpüsi biri-birine meňzeýärdi).
Bu çeňňegiň ulanylmazlygynyň başga bir sebäbi, Geoffyň soňundan:
Triaksial halka:
Üçburçly halka doly 180 dereje aýlanmagy üpjün etdi we bölekleriň has çylşyrymlydygyna garamazdan az böleklere mätäç bolany üçin has ýönekeýdi.
Üçburçly çeňňek, ýeterlik derejede düzülen dizaýna ýetmezden ozal birnäçe basgançakdan öňe geçdi.Dürli görnüşlere “Trunnion çeňňek”, “Sferik içerki halka” we “Sferik daşarky halka” diýdik.
Sferik daşarky halka aşakdaky wideoýazgyda şekillendirilýär (Jeýson Wallis üçin bu simulýasiýa üçin sag boluň):
https://youtu.be/t0yL4qIwyYU
Bu dizaýnlaryň hemmesi ABŞ-nyň patent spesifikasiýasy resminamasynda beýan edilýär. (PDF)
Magnabend çeňňegi bilen baglanyşykly iň uly meseleleriň biri, ony goýjak ýeriň ýoklugydy!
Enjamyň uçlary gutarýar, sebäbi enjamyň açyk bolmagyny isleýäris, şonuň üçin başga ýere gitmeli.Egrem şöhlesiniň içki ýüzi bilen magnitiň öňki polýusynyň daşky ýüzi arasynda hakykatdanam ýer ýok.
Otag gurmak üçin egilmek şöhlesinde we öňdäki polýusda dodaklary üpjün edip bileris, ýöne bu dodaklar egilmek şöhlesiniň we magnitiň gysyş güýjüni bozýar.(Bu dodaklary ýokardaky pantograf çeňňeginiň suratlarynda görüp bilersiňiz).
Şeýlelik bilen, gysgyç dizaýny inçe bolmak zerurlygy bilen diňe kiçijik dodaklar gerek bolar we ýeterlik derejede güýçli bolar ýaly galyň bolmalydyr.Şeýle hem, wirtual pivot bilen üpjün etmek üçin merkezsiz bolmak zerurlygy, has gowusy magnitiň üstünde.
Bu talaplar gaty uzyn tertipdi, ýöne Geoffyň oýlap tapyjy dizaýny iň oňat ylalaşyklary tapmak üçin köp ösüş işleri (azyndan 10 ýyla çenli uzaldyldy) talaplary gowy ýerine ýetirdi.
Soralsa, ilikler we olaryň ösüşi barada aýratyn makala ýazyp bilerin, ýöne häzirlikçe taryhymyza gaýdyp geleris:
Önümçilik-ygtyýarnama şertnamasy:
Öňümizdäki ýyllarda "Önümçilik-ygtyýarnamasyz" birnäçe şertnama gol çekdik:
6-njy fewral 1976: “Nova Machinery Pty Ltd”, Osborne Park, Günbatar Awstraliýa.
31-nji dekabr 1982: “Thalmann Constructions AG”, Frauenfeld, Şweýsariýa.
12-nji oktýabr 1983: Roper Witni Co, Rokford, Illinoýs, ABŞ.
1983-nji ýylyň 1-nji dekabry: Amersfoort, Gollandiýa Jorg maşyn zawody
(Isleg bildirýän taraplar sorasa has köp taryh).